Znaki bezpieczeństwa są kluczowym elementem zapewnienia bezpieczeństwa w budynkach i przestrzeniach publicznych. W sytuacjach kryzysowych, takich jak pożar czy awaria techniczna, odpowiednie oznakowanie umożliwia szybką i skuteczną ewakuację, co może uratować życie. W tym artykule omawiamy szczegółowo zasady prawidłowego wieszania znaków bezpieczeństwa, opierając się na wytycznych CNBOP-PIB i normach takich jak PN-EN ISO 7010 oraz ISO 16069.

Cel i znaczenie znaków bezpieczeństwa

Znaki bezpieczeństwa pełnią następujące funkcje:

• Informują: Wskazują drogę ewakuacyjną, lokalizację sprzętu ratunkowego i miejsca zbiórki.
• Ostrzegają: Informują o zagrożeniach, takich jak substancje niebezpieczne czy wysokie napięcie.
• Zapewniają spokój: Ułatwiają orientację w stresujących sytuacjach, minimalizując ryzyko paniki.

Normy, takie jak PN-EN ISO 7010, określają wymagania dotyczące projektowania znaków, ich rozmieszczenia i sposobu użytkowania.

Ogólne zasady montażu znaków bezpieczeństwa

Widoczność i dostępność

• Z każdego miejsca w budynku musi być widoczny kolejny znak wskazujący drogę ewakuacyjną.
• Znaki muszą być odpowiednio oświetlone:
  • Naturalnym lub sztucznym światłem: Jeśli jest to możliwe.
  • Fotoluminescencyjne lub podświetlane: W ciemnych przestrzeniach.

Wysokość montażu

• 200–250 cm od podłogi: Nad drzwiami i w przestrzeniach otwartych.
• 170–200 cm od podłogi: Na ścianach w korytarzach.
• Powyżej 250 cm: W dużych halach i przestrzeniach otwartych (znaki muszą być większe, by zachować czytelność).

Odstępy między znakami

• Maksymalna odległość między znakami nie powinna przekraczać 10 metrów w zamkniętych przestrzeniach.
• W dużych przestrzeniach znaki powinny być widoczne z każdego miejsca.

Spójność oznakowania

• Wszystkie znaki w budynku powinny mieć ten sam styl, format i sposób montażu, aby uniknąć dezorientacji użytkowników.

Dobór wysokości znaków względem odległości obserwacji

Aby znak był widoczny z odpowiedniej odległości, należy dostosować jego wysokość. Stosuje się w tym celu wzór: h=l/Z

Gdzie:

• h – wysokość znaku (cm),
• l – odległość obserwacji (cm),
• Z – współczynnik odległości, zależny od kąta widzenia (Z =1/tan a).

Przykład obliczenia

Jeśli odległość obserwacji wynosi 10 m (1000 cm), a współczynnik Z to 200: 1000/200=5cm

Oznacza to, że znak o wysokości 5 cm będzie widoczny z 10 m.

Współczynnik Z w praktyce

• 100 – idealne warunki (jasne światło, brak przeszkód).
• 200 – standardowe warunki.
• 300 – trudne warunki (zadymienie, słabe światło).

Rodzaje znaków i ich rozmieszczenie

Znaki ewakuacyjne

• Nad drzwiami: Stosuje się znak „wyjście ewakuacyjne” z pionową strzałką w górę.
• Na ścianach: Umieszcza się znaki kierunkowe (w lewo, w prawo, w dół, w górę) w miejscach zmiany kierunku drogi ewakuacyjnej.

Znaki ostrzegawcze

• Montowane w miejscach niebezpiecznych, takich jak strefy zagrożenia pożarem, substancjami toksycznymi czy wysokim napięciem.

Znaki informacyjne

• Wskazują lokalizację sprzętu gaśniczego, punktów pierwszej pomocy i miejsc zbiórki.

Przykłady rozmieszczenia znaków

Korytarze i długie drogi ewakuacyjne

• Znaki umieszcza się co 10 metrów.
• W punktach zmiany kierunku stosuje się dodatkowe oznaczenia.

Otwarte przestrzenie

• Stosuje się znaki podwieszane pod sufitem w centralnych punktach lub na ścianach.

Drzwi ewakuacyjne

• Nad drzwiami: znak „wyjście ewakuacyjne” z pionową strzałką w górę.
• Za drzwiami: kolejny znak wskazujący dalszy kierunek.

Najczęstsze błędy i jak ich unikać

Nieprawidłowy kierunek strzałek

• Błąd: Strzałka wskazuje w lewo, gdy droga prowadzi w prawo.
  Rozwiązanie: Dokładnie przeanalizuj układ drogi ewakuacyjnej.

Brak spójności oznakowania

• Błąd: Mieszanie znaków z różnych norm.
  Rozwiązanie: Stosuj wyłącznie znaki zgodne z aktualnymi standardami (np. PN-EN ISO 7010).

Nieodpowiednia wielkość znaków

• Błąd: Małe znaki w dużych przestrzeniach.
  Rozwiązanie: Dostosuj rozmiar znaków do odległości obserwacji.

Podsumowanie

Prawidłowe rozmieszczenie znaków bezpieczeństwa zwiększa skuteczność ewakuacji, minimalizuje ryzyko błędów i chroni życie ludzi w sytuacjach zagrożenia. Zastosowanie powyższych zasad oraz regularne przeglądy oznakowania pozwolą zachować zgodność z normami i zapewnią bezpieczeństwo użytkowników obiektu.

Dbanie o właściwe oznakowanie to inwestycja w bezpieczeństwo, która może uratować życie.